Önceki yıllarda okuttuğum 1.sınıflarda kılavuz çizgili defterle okuma yazma sürecine başlamıştım. 2.dönem çizgili deftere geçiş ile ilgili çalışmalar yaparak aşama aşama ilerlemiştim. Bu sene tekrardan okutmaya başladığım 1.sınıfta kılavuz çizgili defter kullanmadım. Büyük boy çizgili defter ile okuma yazma sürecini tamamladım. İlk birkaç hafta yorucu olsa da öğrencilerimiz kısa sürede çizgili defteri kullanma mantığını kavradı. Sürecin başından itibaren çizgili defteri nasıl kullandığımı defter görselleri üzerinden anlatmaya çalışacağım.
Ders defterine başlamadan önce ilk iki sayfayı Atatürk ve İstiklal Marşımıza ayırdım.
Ses öğretiminde her sesin defter yapıştırma etkinliği vardır. O sesle başlayan bir hayvan, eşya veya bitkiyle dikkat çekme, sesi hissetmeyi vermeye çalıştım. Defterde önemli olan nokta sesin kuralına uygun yazılışıdır. Yorucu olan kısım da budur. Çünkü her öğrencimin defterine sesin yazılış şeklini bireysel olarak anlatıp gösterdim. İlk grup seslerde öğrencilerimiz biraz fazla yazma çalışması yaptı. Emin olabilirsiniz sayfalarca harfi yazdırmanın bir anlamı yoktur. Öğrenciler sayfalarca yazarak sesi daha iyi kavramıyor aksine öğrencilerin ellerini yorduğu için yazı şekli de bozuluyor.
İlk grup seslerde sesin küçük ve büyük yazılış şeklini verdikten sonra hece oluşturma çalışmaları yapmaya başladık. Anlamlı heceler ve kelimeler üzerinden yazı çalışmalarına devam ettik. Aynı şekilde bu hece ve kelimeleri de sayfalarca yazdırmadım. yeterli miktarda bir iki satırla sınırlandırdım. Hece ve kelimelerin görselleri ufukkoca öğretmenimizin ses öğretimi çalışmalarından alıntıdır.
Ses öğretiminde ikinci grup seslere geçerken hece ve kelimelerle ilgili görselleri azaltmaya başladım. Biraz daha dikte çalışmalarına yoğunlaştım. Basit düzeyde kelimelerle cümle kurma çalışmalarına yer verdim.
Üçüncü grup seslerin öğretimiyle birlikte ders defterimize artık sadece sesin görselini yapıştırmaya başladık. Hece ve kelime görsellerine yer vermedim. Dikte çalışmalarımızda ileri düzeye geçmeye başladık.
Dikte çalışmalarını sınıfta yaparken zaman zaman ev çalışması olarak da verdim. Ailelerimize dikte çalışmalarını yaptırırken nasıl bir aşama izleyeceklerini anlattım. Bu gerçekten önemli bir konu. Aileyi bu konuda bilgilendirmek gerekir. Dikte çalışması cümle kelime şeklinde ilerlemelidir. Zorlanan öğrenciler için son aşama olarak kelimeyi heceye ayırmak gerekir. Tabi bu durum özellikle uzun kelimelerde olabilir. Basit düzeyde bir kelimeyi yazdırırken heceye ayırmadan söyleyip öğrencimizin yazmasını beklemeliyiz. Yazdığını okutup hatasını kendisinin görmesi etkili olacaktır. (Okumayı kavrayamamış öğrencilerimiz için dikteden önce okuma kavratma çalışmaları yaptırılmalıdır.)
Dikte çalışmalarında cümleden sonra basit düzeyde bir olayı anlatan metin çalışmalarının yazdırma etkinliği ile devam ettik. Metin çalışmasından sonra anlama kazanımı için metinin içeriğini öğrencilerimiz görselleştirip ders defterlerine yapıştırdılar. Bu çalışmaları bireysel olarak inceledik. Metni görselleştirmenin üzerinde çokça durdum.
Alt görselde yine aynı şekilde Çoban isminde bir metnin görsel etkinliğini çalıştık. Burada öğrencilerimiz metnin sadece bir bölümüne odaklanabilir. Burada metni bir bütün olarak görselleştirmenin nasıl yapılacağını çalıştık. Öğrencilerimizin bir kısmı etkinliği yaparken olayları oluş sırasına göre dizerek çalıştı, bir kısmı verilen kağıdı parçalara ayırıp metnin her bölümünü görselleştirdi vs. şeklinde çalışmalar yaptık.
Alt görselde Canan metninin dikte ve görsel etkinlik çalışmasını görebilirsiniz.
Yukarıda görselde yine bir metnin dikte ve görsel çalışması verilmiştir.
Son grup seslerde dikte çalışmasını yaptırdıktan sonra metnin anlama bölümünü artık soru cevaplarla yapmaya başladık. Öğrencilerimiz metni yazıp okudular. Sözel olarak anlattılar. Soruları sözel olarak sordum, öğrencilerimizden yanıtları defterlerine yazmalarını istedim. Ayrıca ev çalışması olarak kısa metinler verdim. Öğrencilerimiz bu metinleri okuyup sözel olarak anlattılar. Diğer gün defter defterine metnin sorularının yanıtlarını yazarak ileri düzey dikte çalışmalarına geçmiş olduk. Burada öğrencilerimiz soruların yanıtlarını kendi ifadeleri ile cümle şeklinde yazmaya çalıştılar.
Görsellerdeki ders defteri el becerileri gelişmiş, okulöncesi eğitimi almış bir öğrencimize aittir. Sınıfımızdaki öğrencilerimizden bir ikisi hariç hemen hemen hepsinin yazı düzeni bu şekildedir. El becerisi yeterli düzeyde olmayan öğrencilerimiz için ekstra çalışmalar yaptık. Örneğin; e sesini çizgili defterde çizgi arasına büyük bir şekilde yazarak başladılar. Sesi satırın yarısı büyüklüğünde yazılması için bu öğrencilerimizin defterine yatayda çizgiler çizdim. Kılavuz oluşturması için bu çizgilerin faydası oldu. Kılavuz çizgili defterden çizgili deftere geçiş çalışması yapacak öğretmenlerimiz aşağıdaki linkten önceki yıllarda uyguladığım çalışmayı inceleyebilir.
Yukarıda paylaştığım etkinliği yazmada sorun yaşayan öğrencilerimiz için uyguladım. Bu öğrencilerimizde büyük oranda çizgili defteri kullanma mantığını kavradı. 2.dönem de bireysel olarak bu öğrencilerimizin yazıları üzerinde çalışma yapıp yazma kazanımını en üst seviyeye çıkarmaya çalışacağız.
