Sorumluluk Bilinci - Özgüven

ÇOCUKLARIMIZ NEDEN KENDİNE GÜVENSİZ OLUYORLAR, ONLARA SORUMLULUK BİLİNCİNİ NEDEN VEREMİYORUZ?

Söylediklerine aldırış edilmeyen, fikrini belirtmeyen ve belirttiği zaman sürekli eleştirilen veya sürekli düzeltilen çocuk başka nasıl olabilir ki? Tabi ki böyle bir çocuk ya suskun, içine kapanık ve güvensiz ya da huysuz ve saldırgan olacaktır.

İYİ NİYETLE...

İyi niyetli ve yardımsever bir arkadaşımla bir gün doğada gezerken, kozasından çıkmaya çabalayan bir kelebek gördük. Kelebek kozanın lifleri arasından sıyrılmaya çabalıyordu. Yardımsever arkadaşım hemen kelebeğin imdadına koştu. Dikkatlice kozanın liflerini sıyırdı, kozayı araladı ve kelebeğin fazla çabalamadan kozadan çıkmasını sağladı. Ancak kelebek kozadan kolaylıkla çıktıysa da, biraz çırpındı ve uçamadı. Yardımsever arkadaşımın göz ardı ettiği gerçek şuydu: Kanatlar ancak kozadan çıkma çabalarıyla güçlenir ve uçuşa hazırlanır. Kelebek kendini kurtarma çabalarıyla aslında kaslarını geliştirmekte, kendini ayakta tutacak, güçlü kılacak, uçmaya hazırlayacak hareketleri çabalarıyla öğrenmekteydi. Yardımsever arkadaşım işini kolaylaştırarak kelebeğin güçlenmesine engel olmuştu. Kelebek hiçbir zaman özgürlüğü tanımadı. Hiçbir zaman gerçekten yaşayamadı.

Gerçek sevgi çocuğun her şeyini kolaylaştırmak mı, yoksa çabalarına saygı göstererek gelişmesine, hayata hazırlanmasına ve sürekli bize güveneceğine, kendine güvenmesine olanak sağlamak mı?

Çocuğunuza her şeyi hazır olarak vermeyin; yoksa sürekli yardım bekleyen, kendi beceri ve yeteneklerine güvenmeyen bir insan haline gelir.

Güveni arttırmak için neler yapılmalı?

1- Çocuğun kendisini ifade etmesine müsaade etmek, onu dinlemek çok önemlidir.

• Çocuk: “Anne kazağımı çıkarayım mı terleyeceğim şimdi?

Anne: “Hayır hava soğuk. Üşürsün sonra!

Çocuk: “Ama anne üşümüyorum ki!

Anne:  “Sus bakayım. Hasta olunca senle mi uğraşacağım!”

• Çocuk: “Baba çalıştığım halde bir türlü anlayamıyorum.”

Baba: “ Kendini vermiyorsun ki anlayasın.”

2- Çocuktan yaşı ve kapasitesi dışında davranışlar beklememek gerekir.

• Üç yaşındaki çocuktan misafirliğe gittiklerinde iki saat sessizce oturmasını beklemek yanlıştır. Eğer çocuk bunu başarabiliyorsa o çocukta bir problem vardır.

• Üç yaşındaki çocuğun üstüne dökmeden yemesini istemek yanlıştır. Döküyor diye ona kızmamak, onun yerine yedirmemek gerekir.

3- Sorumluluklar yüklemek ve bunları başarmasını sağlamak gerekir.

• Ona telefon, su, elektrik paralarının düzenli yatırılmasından sorumlu kılabilirsiniz.

4- Çocuğun çabasını övmek ve yüreklendirmek gerekir.

• Sonuca değil, sürece ödül verin. Göreceksiniz sonuç kendiliğinden zamanla gelecektir. (Takdir alırsan ya da teşekkür alırsan; sana şunu alacağım deme yerine çalışmasını, gayretini ödüllendirmek gerekir. Zaten o zaman başarı kendiliğinden gelecektir.)

• Çocuğunuz bir resim yapmış size gösteriyor. Onun resmini inceleyip “Ne kadar güzel olmuş, aferin sana” demek hatta bunu eşinize de gösterip onun da desteğini sağlamalısınız. Bu durum ona bir şeyler başarabildiğini gösterecektir ve çocuğunuz kendine güven duyacaktır.

5- Başarısızlığını kişiliğiyle bağdaştırmamak ve başarısızlığından ders çıkarmasını sağlamak gerekir.

 

ÇOCUĞUNUZUN KENDİ ÖZGÜVENİNİ ARTTIRMAK İÇİN YAPILACAKLAR

1- Ona sık sık söz hakkı verin.

2- Kendini ve duygularını ''ne düşünüyorsun, nasıl hissediyorsun'' gibi sözlerle anlamaya çalışın.

3- O konuşurken onun yüzüne bakın ve ciddiye alındığını hissettirin.

4- Onun fikirlerine değer verdiğinizi hissettirin.

5- Onun olumlu davranışlarını kesinlikle takdir edin.

6- Yaşına uygun görevler verin.

7- Verilen görevlerden sonra başarısını takdir edin.

8- Onun için zaman ayırın.

9- Onun ile değişik konularda sohbet etme ortamı oluşturun.

10- Onun korku ve endişelerine saygı duyun.

11- Aşırı eleştirici olmaktan ve yargılayıcı davranmaktan kaçının.

12- Hatalı davranışlarını konuşarak uyarın ve ona doğru olanı anlatın.

13- Başkaları yanında onu küçük düşürmeyin.

14- Onun başarısızlıklarını büyütmeyin.

15- Başkaları ile onu kıyaslamayın.

16- Kabiliyetlerini fark edin ve teşvik edin.

17- Onu sosyal ortamlarda bulunmaya cesaretlendirin.

18- Topluluk içerisinde söz almasını teşvik edin.

19- Onu çocuk olarak görmeyip, varlığını önemseyin.

20- Yaşına uygun oyun faaliyetlerini destekleyin.

21- Onu sık sık sevdiğinizi söyleyin.

22- Onun için önemli olan şeylere siz de önem verin.

23- Onun önemli günlerini unutmayın.

24- Aile için vazgeçilmez bir kişi olduğunun altını çizin.

25- Onun yerine yapması gereken şeyleri siz yapmayın.

26- Onun aile içi bağlarının kuvvetlenmesini sağlayın.

27- Olayları hep olumsuz değerlendirmeyin.

28- Onun okul hayatına ve eğitimine önem verin.

29- Sadece onun için ayırdığınız zamanlar olsun.

30- Onunla beraber sosyal aktivitelerde bulunun.

31- Yanlış ve uygunsuz cezalandırmadan kaçının.

32- Ondan beklentileriniz çok aşırı olmasın.

33- Onun farklı ve gelişmekte olan kişilik yapısı olduğunu unutmayın.

34- Onun için mutlu ve huzurlu bir aile ortamı sağlayın.

35- Onun aile içi herkesle olan bağlarının kuvvetlenmesini sağlayın.

 Unutmayınız ki bugünün çocukları, yarınların büyükleri olacak, çocuğunuzun bu günden davranış ve kişilik gelişimi iyi yönlendirilirse, gelecekte hem onun hem sizin açınızdan ideal olan gerçekleşmiş olacaktır.